عمل اسلیو معده یکی از روشهای جراحی برای کاهش وزن است که طی آن حجم معده کاهش مییابد. اما مثل هر عمل جراحی دیگری، خطراتی هم دارد. یکی از این خطرات، آمبولی عروقی است. دانستن اینکه احتمال رخ دادن خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو دقیقاً در چه بازه زمانی پس از عمل بیشتر است، موجب میشود بیماران و تیم درمان بتوانند اقدامات پیشگیری را به موقع انجام دهند. توصیه میکنیم که در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
آشنایی با آمبولی پس از عمل اسلیو
فرقی نمیکند از کدام روش لاغری استفاده میکنید، از آمپول لاغری مانجارو گرفته تا جراحی اسلیومعده، هر کدام مزایا و محدودیتهای خودشان را دارند. آمبولی عروقی (Venous Thromboembolism) یا VTE پس از جراحی چاقی به معنی تشکیل لخته خون در رگها بعد از عمل جراحی است.
این لخته ممکن است بعداً حرکت کند و اگر به ریه برسد، باعث آمبولی ریه میشود. میزان وقوع VTE بعد از عمل اسلیو یا سایر اعمال چاقی بین حدود ۰٫۳٪ تا ۳٪ گزارش شده است که بسته به شرایط بیمار، مدت زمان بستری، نحوه پیشگیری و وجود بیماریهای دیگر در بیماران متفاوت است. اکثر موارد آمبولی یا لخته بعد از ترخیص بیمار از بیمارستان تشخیص داده میشوند.
خطر آمبولی تا چند روز بعد از عمل اسلیو است؟
بیشترین خطر VTE پس از عمل جراحی باریاتریک از جمله اسلیو در 30 روز اولیه وجود دارد. در یک مطالعه که بیماران را پس از عمل باریاتریک مورد بررسی قرار دادهاند، متوجه شدهاند، همه موارد VTE تقریباً در سه ماه اول پس از جراحی رخ دادهاند و هیچ مورد جدیدی پس از سه ماه مشاهده نشده است. بنابراین خطر آمبولی پس از اسلیو معمولاً در یک ماه اول است اما احتمال رخ دادن آن تا تقریباً دو ماه بعد از جراحی نیز در حد صفر نیست.
نشانه و علائم آمبولی پس از عمل اسلیو
پس از عمل اسلیو معده، یکی از نگرانیهای جدی خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو است. آمبولی میتواند خودش را با نشانههایی در پاها یا حتی در ریه نشان دهد. شناخت علائم هشدار دهنده بسیار مهم است. چون اگر به موقع تشخیص داده شود، درمان سریع مانع بروز عوارض جدی خواهد شد. در ادامه به مهمترین نشانههای آمبولی پس از جراحی اسلیو اشاره میکنیم:
علائم آمبولی ریه (Pulmonary Embolism)
- تنگی نفس ناگهانی یا افزایش آن
- درد قفسه سینه که با تنفس یا سرفه تشدید میشود
- تند شدن ضربان قلب
- سرفه با یا بدون خلط خونآلود
- احساس اضطراب یا عرق سرد
علائم DVT لخته در رگهای عمقی
- درد، تورم یا حساسیت در پا، اغلب ساق یا ران
- گرمی و قرمزی پوست در محل تورم
- پا احساس سنگینی یا کشیدگی داشته باشد
- وریدهای قابل رویت و گاهی پیچخورده
علائم خاصتر مانند PMVT (Portomesenteric Vein Thrombosis)
- درد شکم مداوم یا ناگهانی
- حالت تهوع یا استفراغ
- عدم دفع مدفوع یا کاهش اشتها
- علائم کمآبی
- افزایش گلبولهای سفید خون در آزمایش خون
راههای پیشگیری از آمبولی پس از عمل اسلیو
پیشگیری از آمبولی پس از عمل اسلیو، بخش مهمی از مراقبتهای بعد از جراحی است. چون بیشترین خطر لخته شدن خون در روزها و هفتههای اول بعد از عمل رخ میدهد، رعایت توصیههای پزشکی میتواند جان بیمار را نجات دهد. البته یکی از مهمترین اقداماتی که ریسک عوارضی مثل آمبولی را کاهش میدهد، انتخاب بهترین جراح اسلیو معده است، چون تجربه و مهارت جراح در مدیریت شرایط هنگام عمل و بعد از آن بسیار تعیین کنندهاست. در ادامه به مهمترین روشهای پیشگیری میپردازیم:
| نوع پیشگیری | مثالها | توضیحات |
|---|---|---|
| دارویی | LMVH (هپارین با وزن کم)،ریواروکسابان | مدت مصرف 14-10 روز یا تا 28 روز در بیماران پرخطر |
| غیر دارویی | جوراب فشاری، دستگاه فشار متناوب | بیشتر در بیمارستان و اوایل دوره نقاهت استفاده میشود |
| تغییر سبک زندگی | راه رفتن زودهنگام، نوشیدن آب کافی، پرهیز از نشستن طولانی | کاهش مستقیم احتمال لخته شدن خون |
| پایش مداوم | پیگیری علائم(تنگی نفس، تورم پا، درد شکم) | شناسایی سریع عوارض احتمالی |
چه کسانی بیشتر در معرض خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو هستند؟
بعضی بیماران بعد از عمل اسلیو بیشتر در معرض خطر آمبولی هستند. وجود بعضی شرایط در برخی بیماران، احتمال ایجاد آمبولی را افزایش میدهد. شناسایی این گروههای پرخطر، باعث میشود پزشکان برای پیشگیری از آمبولی برنامهریزی دقیقتری را به بیمار پیشنهاد دهند.. در ادامه به مهمترین عوامل خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو اشاره میکنیم:
بیماران با چاقی شدید یا BMI بالا
چاقی خودش یک فاکتور خطر مستقل برای VTE است. وقتی BMI خیلی زیاد است، فشار روی وریدهای پا بیشتر میشود و جریان خون کندتر است که احتمال تشکیل لخته را افزایش میدهد.
افراد با سابقه لخته خون یا بیماری قلبی
اگر قبلاً فرد دچار VTE شده باشد، خطر این عارضه بعد از عمل جراحی بیشتر است. همچنین وجود بیماریهایی مانند آپنه خواب یا مشکلات قلبی میتواند ریسک را افزایش دهد.
نقش سن، سایر بیماریهای زمینهای و مدت عمل
افراد مسنتر، کسانی که دیابت، بیماریهای تنفسی یا کبدی دارند و یا جراحیای که زمان زیادی طول بکشد یا دارای عوارض پس از عمل باشد، خطر بیشتری در ایجاد آمبولی دارند.
مراقبتهای بعد از عمل اسلیو برای کاهش ریسک آمبولی
بعد از عمل اسلیو، دوره نقاهت نقش مهمی در سلامت بیمار دارد. یکی از اصلیترین دغدغهها در این دوران، جلوگیری از ایجاد لخته خون و آمبولی است. چه عمل اسلیو انجام دهید چه بایپس، مراقبتهای بعد از جراحی در کاهش ریسک آمبولی اهمیت زیادی دارند. انتخاب بهترین دکتر بایپسمعده یا جراح متخصص در هر روش جراحی میتواند تضمین کننده ایمنی بیشتر بیمار باشد. این اقدامات به بهبودی سریعتر و کاهش عوارض پس از جراحی کمک کند:
اهمیت تحرک و پیادهروی زودهنگام
تحرک سریع بعد از عمل، حتی چند ساعت پس از جراحی، کمک میکند تا جریان خون در پاها حفظ شود و میزان سکون و تجمع خون کاهش یابد. این یکی از مهمترین روشهای غیر دارویی پیشگیری است.
مصرف داروهای پیشگیری از آمبولی (Anticoagulant Prophylaxis) مناسب
استفاده از هپارین با وزن مولکولی پایین (LMWH) به عنوان پیشگیری دارویی یکی از روشهای موثر است.
بعضی مطالعات نشان دادهاند که ادامه دادن پیشگیری دارویی پس از ترخیص بیمارستان بهمدت تعیینشده (مثلاً ۱۰-۱۴ روز یا بیشتر برای بیماران با ریسک بالا) خطر VTE را کاهش میدهد.
روشهای فشاری و استفاده از تجهیزات مکانیکی
استفاده از جورابهای فشاری یا دستگاههایی که فشار متناوب ایجاد میکنند (intermittent pneumatic (compression در بیمارستان و حتی گاهی پس از ترخیص، کمک بزرگی در کاهش تشکیل لخته دارد.
پایش دقیق و مراقبت بعد از ترخیص
بعد از ترخیص بیمارستان، مخصوصاً در چند هفته اول، باید علائم هشدار (مثل تورم پا، تنگی نفس، درد قفسه سینه یا درد شکم) را به دقت بررسی کرد. ارتباط با پزشک یا مرکز درمانی برای هر علامت مشکوک الزامی است. برای بیماران با عوامل خطر زیاد، ممکن است پزشک برنامه پیگیری منظم (ویزیت، آزمایش خون و سونوگرافی) توصیه کند. این روشها در مطالعات مختلف به کاهش مراتب بالاتر عوارض کمک کردهاند.
نتیجهگیری
خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو اغلب در 30 روز اول بعد از عمل مشاهده میشود. با این حال، در برخی افراد که ریسک آمبولی بالاتر است، امکان دارد این خطر تا دو ماه پس از جراحی یا حتی زمان طولانیتری باقی بماند. تشخیص زودهنگام علائم و پیشگیری مناسب با روشهای دارویی و غیردارویی، برای کاهش این خطر ضروری است. در صورت بروز هرگونه مشکل حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
سوالات متداول
آیا خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو فقط در بیمارستان وجود دارد؟
خیر؛ بیشتر موارد وقتی بیمار مرخص شده است تشخیص داده میشوند.
آیا همه بیماران بعد از اسلیو باید داروی پیشگیری از آمبولی مصرف کنند؟
تقریباً بله، به خصوص کسانی که ریسک بالاتری دارند (سابقه لخته، دیابت، وزن زیاد، جراحی طولانی). اما مدت زمان و نوع دارو بسته به ریسک فرد متفاوت است.
مدت زمان معمول پیشگیری دارویی از آمبولی بعد از عمل اسلیو چقدر است؟
معمولاً پیشگیری دارویی برای ۱۰–۱۴ روز پس از ترخیص یا در موارد با ریسک بالا تا ۲۸ روز توصیه شده است.
در صورت مشاهده چه علائمی بعد از عمل اسلیو باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟
تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، سرفه همراه خون، درد و تورم پاها، درد شدید شکمی اگر PMVT مدنظر باشد.
درخواست مشاوره
Request a Consultation
با پر کردن فرم زیر، مشاورهای تخصصی با دکتر محمد ایرانمنش دریافت کنید.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
