اگر نمی‌خواهید بازگشت وزن بعد از عمل بای پس معده برای شما نیز رخ دهد یا اگر تاحدی دچار اضافه‌وزن شده‌اید و می‌خواهید سریعاً آن را کنترل کنید، این مقاله برای شماست! در ادامه به دلایل اشتباهات و راهکارهای هر اشتباه می‌پردازیم تا از بازگشت وزن جلوگیری کنید.
بازگشت وزن پس از بای پس معده چیست و چقدر شایع است؟
مطالعات نشان می‌دهند که حدود ۱۵ تا ۴۰ درصد بیماران پس از جراحی بای‌پس معده، در طول زمان بخشی از وزن کاهش‌یافته خود را دوباره به دست می‌آورند. این بازگشت معمولاً بین ۲ تا ۵ سال پس از جراحی رخ می‌دهد و ارتباطی به نوع عمل بای پس کلاسیک یا مینی بای پس ندارد.
پس از عمل بای‌پس معده، بیماران معمولاً در ۱۲ تا ۱۸ ماه اول بیشترین میزان کاهش وزن را تجربه می‌کنند به طوری که ۶۰ تا ۸۰ درصد اضافه وزن خود را در همین مدت از دست می‌دهند. پس از ۱۲ تا ۱۸ ماه، روند کاهش وزن آهسته‌تر می‌شود.
درخواست مشاوره
Request a Consultation
با پر کردن فرم زیر، مشاوره‌ای تخصصی با دکتر محمد ایرانمنش دریافت کنید.
دلایل بازگشت وزن بعد از عمل بای‌پس معده
در ادامه به برخی از دلایل برگرداندن عمل بای پس معده اشاره شده‌است.
تغییرات فیزیولوژیکی
در بدن انسان هورمون‌های GLP-1 و GIP وجود دارند که نقش مهمی در کنترل اشتها ایفا می‌کنند. اما جالب است بدانید که پس از جراحی ممکن است بدن با تغییراتی همچون کاهش این دو هورمون مواجه شود که همین تغییرات منجر به افزایش اشتها و در نتیجه بازگشت وزن می‌شود.
عوامل آناتومی
دو مورد از مهم‌ترین تغییرات آناتومی معده در این عمل را در ادامه مطالعه می‌کنید.
- گشاد شدن کیسه معده یا محل اتصال روده: این تغییر ممکن است ظرفیت معده را افزایش دهد و حس سیری را کاهش دهد و به پرخوری منجر شود.
- ایجاد فیستول‌های گاستروگاستریک: این اتصالات غیرطبیعی بین بخش‌های مختلف معده می‌توانند مسیر عبور غذا را تغییر داده و جذب کالری را افزایش دهند.
رفتارهای غذایی ناسالم
باید عادت‌های جدید غذایی را شروع کنید و رژیم پیشین خود را تغییر دهید. رفتارهایی مانند مصرف مکرر میان‌وعده‌های پرکالری، مصرف غذاهای پرچرب و شیرین و پرخوری عصبی می‌تواند باعث بازگشت وزن شوند.
کاهش فعالیت بدنی
عدم انجام فعالیتهای بدنی منظم پس از جراحی می‌تواند منجر به کاهش متابولیسم و در نتیجه بازگشت وزن شود.
عوامل روانی
عوامل روانی مانند افسردگی، اضطراب و عدم حمایت اجتماعی می‌توانند بر رفتارهای غذایی تأثیر گذاشته و منجر به بازگشت وزن شوند. از همین‌رو همراهان بیمار نقش بسیار مهمی در آرام‌سازی بیمار و حمایت روانی از او دارند.
اشتباهات رایج بیماران پس از عمل بای پس معده
در این قسمت مواردی از اشتباهات رایج که پس از جراحی توسط بیماران انجام می‌شود را نام برده‌ایم تا آگاهانه از این موارد دوری کنید.
نادیده گرفتن پیگیری‌های پزشکی
مراجعات منظم به پزشک و تیم درمانی برای بازدهی بهتر جراحی بیمار تنظیم شده‌اند و در صورتی که نادیده گرفته شوند، می‌توانند منجر به عدم شناسایی به‌موقع مشکلات و بازگشت وزن شود.
بازگشت به عادات غذایی قبلی
برخی بیماران فکر می‌کنند که با انجام جراحی، با اضافه وزن خداحافظی می‌کنند اما باید بدانند که صرف جراحی نمی‌تواند مانع بازگشت مجدد وزن شود و عادات غذایی نادرست باید اصلاح شوند.
عدم مشارکت در برنامه‌های حمایتی
شرکت در برنامه‌های حمایتی و گروه‌های پشتیبانی مثل جلسات حضوری و آنلاینی که بیماران قبلی یا فعلی جراحی در آن شرکت می‌کنند یا جلسات آموزشی با پزشک به حفظ انگیزه کمک می‌کند.
پیشگیری از برگشت وزن پس از عمل معده با توصیه های دکتر محمد ایرانمنش
در ادامه براساس تجربیات دکتر عمل بای پس معده معروف، دکتر محمد ایرانمنش، به مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری می‌پردازیم.
رعایت دقیق برنامه‌های تغذیه‌ای
از نکات تغذیه‌ای زیر پیروی کنید تا وزن خود را ثابت نگه دارید.
-
مصرف وعده‌های غذایی کوچک و منظم (۵-۶ وعده در روز)
دقت داشته باشید که حذف کامل یک وعده می‌تواند موجب پرخوری بیشتر شود و از این‌رو توصیه نمی‌شود.
-
پرهیز از نوشیدنی‌های پرکالری و شیرین
این نوشیدنی‌های پرکالری مانند آبمیوه و نوشابه، سریع جذب می‌شوند و به مصرف کننده احساس سیری نمی‌دهند.
-
مصرف پروتئین کافی
پروتئین به حفظ بافت عضلانی و افزایش احساس سیری کمک می‌کند.
-
نوشیدن آب به مقدار کافی
البته به یاد داشته باشید که نوشیدن آب باید بین وعده‌های مختلف باشد نه همراه غذا. زیرا نوشیدن آب همراه غذا باعث احساس سیری کاذب می‌شود.
-
پرهیز از خوردن میان‌وعده‌های غیرضروری
خوردن بی‌برنامه و پیوسته یکی از دلایل اصلی بازگشت وزن بعد از عمل مینی بای پس معده می‌باشد.
-
جویدن کامل غذا و پرهیز از خوردن سریع
جویدن کامل غذا باعث تقویت احساس سیری می‌شود. درحالیکه خوردن سریع باعث می‌شود پیش از آن‌که احساس سیری ایجاد شود، مقدار زیادی غذا مصرف کنید. بعد از عمل بای پس، اگر غذا به‌خوبی جویده نشده باشد، تکه‌های بزرگ غذا باعث کشش بیش‌از‌حد معده می‌شوند.
فعالیت بدنی منظم
انجام فعالیتهای بدنی منظم مانند پیاده‌روی، شنا، ورزش‌های هوازی و تمرینات مقاومتی می‌تواند به افزایش متابولیسم، سوزاندن کالری و جلوگیری از بازگشت وزن کمک کند.
- هفته‌های اول: پیاده‌روی سبک روزانه، تمرینات تنفسی و کششی
- بعد از ۴ تا ۶ هفته: افزایش شدت پیاده‌روی، دوچرخه ثابت، یوگا
- بعد از ۲ تا ۳ ماه: ورزش‌های مقاومتی سبک برای حفظ توده عضلانی
- بعد از ۶ ماه: تمرینات هوازی با شدت متوسط، تمرینات مقاومتی پیشرفته زیر نظر پزشک
حمایت روانی
دریافت حمایت روانی از طریق مشاوره یا شرکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند به مدیریت بهتر استرس و جلوگیری از پرخوری عصبی کمک کند.
پیگیری منظم پزشکی
مراجعه منظم به پزشک و دریافت توصیه‌های تخصصی از چاق شدن مجدد بعد از عمل معده پیشگیری می‌کند.
دلایل رایج بازگشت وزن پس از عمل بای‌پس و راه‌حل پیشهادی آن
| دلیل بازگشت وزن | راه‌حل پیشنهادی علمی |
|---|---|
| خوردن سریع غذا و خوب نجویدن آن | آهسته غذا خوردن،جویدن کامل، خوردن بدون حواس پرتی(مثلا تلوزیون) |
| بازگشت به عادات غذایی ناسالم | پیروی از برنامه تغذیه‌ای ارائه شده توسط متخصص،حذف غذاهای پرچرب و شیرین |
| خوردن مکرر و بدون گرسنگی | تعیین وعده‌های مشخص غذایی،ثبت غذایی روزانه |
| نداشتن فعالیت بدنی منظم | حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی در هفته مانند: پیاده‌روی سریع،دوچرخه ثابت،شنا |
| عوامل روانی(استرس،افسردگی،پرخوری عصبی) | مشاوره روان‌شناسی نخصصی،شرکت در جلسات گروه‌های حمایتی،مدیتیشن،درمان دارویی در صورت نیاز |
| گشاد شدن معده یا مسیر گوارشی(آناتومیکی) | ارزیابی تخصصی با اندوسکوپی، در برخی موارد درمان دارویی با جراحی ترمیمی با نظر پزشک |
| کاهش هورمون‌های سیری(مانند GLP-1 و PYY) | مصرف پروتئین کافی،ورزش منظم،خواب باکیفیت |
جدول پیشنهادی بازگشت به مسیر کاهش وزن
| بخش | توصیه علمی |
|---|---|
| صبحانه قبل از ساعت 9 | وعده‌ای سبک با پروتئین بالا مثل ۲ عدد تخم‌مرغ آب‌پز + ۱ قاشق چای‌خوری روغن زیتون یا ماست یونانی کم‌چرب |
| میان وعده ساعت 11 | ۱۰ عدد بادام خام یا یک برش سیب + کره بادام‌زمینی بدون شکر |
| نهار ساعت 13-14 | ۱۲۰ گرم سینه مرغ کبابی + سبزیجات بخارپز + نصف فنجان کینوا یا برنج قهوه‌ای |
| میان وعده عصر ساعت 16 | ماست یونانی ساده یا مخلوطی از خیار و ماست کم‌چرب |
| شام ساعت 18-19 | سوپ سبزیجات با عدس یا مرغ + سالاد بدون سس یا با روغن زیتون |
| فعالیت ورزشی روزانه | ۳۰ تا ۴۵ دقیقه ورزش هوازی (پیاده‌روی تند، دوچرخه ثابت، شنای سبک) + ۱۵ دقیقه تمرین قدرتی ۳ روز در هفته |
| نوشیدن آب | ۱.۵ تا ۲ لیتر آب در روز (به‌صورت جرعه‌جرعه و نه همراه غذا) |
| پایش غذا و وزن | یادداشت روزانه غذاها، فعالیت بدنی و وزن در اپلیکیشن یا دفترچه |
| رفتار درمانی | ۱۰ دقیقه مدیتیشن، کاهش استرس، مشاوره روان‌شناسی در صورت پرخوری عصبی |
| خواب شبانه | ۷ تا ۸ ساعت خواب با کیفیت برای تنظیم هورمون‌های اشتها مانند لپتین و گرلین |
کلام آخر از دکتر محمد ایرانمنش
در این مقاله راهنمایی جامع برای جلوگیری از بازگشت وزن بعد از عمل بای پس معده تهیه شد و دلایل بازگشت وزن، نکات غذایی و ورزشی برای پیشگیری بهتر مفصلاً بیان شد. اگر به گفتگوی دو نفره با پزشک متخصص نیاز دارید، با شماره ۰۲۱۹۱۵۵۴۵۴۰ تماس بگیرید و وقت مشاوره خود را تنظیم کنید.
سوالات متداول بازگشت وزن بعد از عمل بای‌پس معده
آیا عمل بای پس معده قابل بازگشت است؟
بله، امکان دارد برخی بیماران بخشی وزن خود را مجدد اضافه کنند.
آیا بازگشت وزن پس از عمل مینی بای‌پس معده رایج است؟
بله؛ حدود ۲۰% از بیماران پس از ۲ سال و تا ۵۰% از بیماران پس از ۵ سال ممکن است بخشی از وزن را دوباره به دست آورند.
آیا بازگشت وزن به معنای شکست جراحی است؟
خیر، بازگشت وزن به معنای شکست مطلق جراحی نیست، اما نشاندهنده لزوم توجه جدی به عوامل موثر و تغییرات لازم در سبک زندگی است.
آیا بعد از عمل بای پس دوباره چاق میشیم؟
اگر رژیم غذایی و فعالیتهای ورزشی کافی رعایت نشوند، امکان افزایش وزن بعد از بای پس وجود دارد.
