یبوست بعد از عمل بای پس معده عارضه شایعی است که روند بهبودی افراد را دچار اختلال می‌کند. علت این عارضه، تغییرات فیزیولوژیکی و رفتاری است که بعد از عمل بای پس رخ می‌دهد. به عنوان مقدمه در جدول زیر نگاهی به راهکارهای پیشگیری و درمان یبوست بعد از بای پس معده خواهیم داشت. در ادامه به بررسی کامل هر یک از این راهکارها می‌پردازیم:
راهکارهای فیزیکی پیشگیری و درمان یبوست بعد از بای پس :
| توضیحات | راهکار |
|---|---|
| روزانه حداقل ۱.۵ تا ۲ لیتر آب بنوشید (معادل ۶ الی ۸ لیوان) | مصرف مایعات بعد از بای پس |
| مصرف سبزیجات، میوه ها و غلات کامل را در رژیم خود بگنجانید. | افزایش فیبر بعد از بای پس |
| پیاده‌روی روزانه به تحرک روده‌ها کمک می‌کند. | فعالیت بدنی منظم |
| با تجویز پزشک از مکمل‌ها استفاده کنید. | مصرف مکمل برای یبوست بعد از بای پس |
| در صورت امکان، از مصرف داروهای حاوی مواد یبوست‌زا مانند کدئین خودداری کنید. | پرهیز از داروهایی که باعث ایجاد یبوست می‌شوند. |
چرا یبوست بعد از عمل بای پس معده شایع است؟
بعد از عمل‌های لاغری، تغییرات جدی در سبک زندگی افراد به لحاظ رفتاری و تغذیه‌ای ایجاد میشود. عمل بای پس معده نیز از دسته همین جراحی‌ها است. تغییرات فیزیولوژی بدن و همچنین تغییر در جذب در کنار رفتارهای جدید در مصرف غذا در کنار مزایای بی‌شمار خود، باعث عوارض بای پس معده نیز می‌شوند.
دلایل اصلی یبوست پس از بای پس معده
در بررسی علت یبوست بعد از عمل بای پس معده می‌توانیم دلایل زیادی را بررسی کنیم. درمان یبوست بعد از بای پس ملزم به شناخت این دلایل است که در ادامه به بررسی کامل هر یک از این دلایل می‌پردازیم:
1. کاهش شدید مصرف مایعات (دهیدراسیون): مهمترین عامل
مهمترین عامل در ایجاد یبوست بعد از عمل بای پس معده، کاهش شدید در مصرف مایعات است. علت این امر معمولا ترس بیماران از ایجاد ناراحتی در معده کوچک شده است. این کاهش مایعات اولین عامل برای خشکی مدفوع و سختی دفع را در پی دارد.
2. تغییر در رژیم غذایی و کاهش مصرف فیبر:
رژیم غذایی بعد از عمل بای پس پلکانی است که با مایعات شروع و به جامدات ختم میشود. در چنین شرایطی مصرف فیبر توسط بیمار کاهش می‌یابد. مصرف فیبر بعد از بای پس نقش حیاتی در افزایش حجم مدفوع و نرم نگاه داشتن آن ایفا می‌کد. فیبر در سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل به وفور یافت میشود.
3. مصرف کم غذا و کاهش حجم مدفوع:
بعد از بای پس معده اشتهای شما برای مصرف موادغذایی کاهش چشمگیری پیدا می‌کند. یبوست که از عوارض بای پس معده است، در نتیجه کاهش حجم غذا و کالری دریافتی و سپس کاهش حجم مدفوع ایجاد میشود. مدفوع در حجم کم حرکت کندتری در روده دارد که خود منجر به یبوست میشود.
4. عوارض جانبی داروها:
دیگر عوامل ایجاد یبوست بعد از بای پس معده در نتیجه عوارض جانبی داروها است. داروهای مسکن (به ویژه اپیوئیدها)، مکمل‌های آهن و برخی داروهای ضد تهوع می‌توانند منجر به یبوست بعد از بای پس شوند. این داورها حرکت طبیعی روده را کندتر کرده و مدفوع را دشوار می‌کند.
5. عدم فعالیت بدنی کافی:
ضعف بدنی در روزهای ابتدایی پس از عمل بای پس معده تحرک را دشوار می‌کند. کاهش تحرک در دوران نقاهت اولیه به نوبه خود حرکت روده‌ها را کند می‌کند و منجر به یبوست میشود. به همین دلیل است که شروع فعالیت هرچند سبک بعد از جراحی‌های چاقی ضروری است.
6. تغییر در فلور روده و هضم غذا:
مشکلات گوارشی بعد از بای پس از عوارض شایع این عمل لاغری است. جراحی بای پس معده تغییر اساسی در دستگاه گوارش افراد ایجاد می‌کند که روده بخش مهمی از این دستگاه را تشکیل می‌دهد. این تغییرات منجر به برهم خوردن تعادل طبیعی در روده و باکتری‌های مفید آن یعنی فلورها میشود. این موضوع نیز یبوست بعد از عمل بای پس معده را به دنبال دارد.
7. کمبود منیزیم (ناشی از سوء جذب یا عدم مصرف کافی)
سوء جذب مواد مغذی بعد از بای پس معده متداول است. منیزیم یک ماده معدنی مهم است که در کارکرد طبیعی روده‌ها نقش اساسی دارد. به دلیل سوء جذب مواد مغذی بعد از بای پس و یا کاهش شدید مصرف غذایی مصرف منیزم نیز کاهش یافته و یک عامل اساسی برای یبوست ایجاد میشود.
رژیم غذایی مؤثر برای پیشگیری و درمان یبوست بعد از عمل بای پس معده
جدول زیر راهنمای کاملی برای رژیم غذایی برای یبوست بعد از بای پس است. به علاوه در این جدول برای ارائه راه‌کارهایی برای درمان یبوست و جلوگیری از مشکلات گوارشی بعد از بای پس آمده است:
| راهکار | توضیحات |
|---|---|
| افزایش تدریجی مصرف مایعات | مهمترین گام نوشیدن آب به مقدار کافی و به صورت جرعه جرعه در طول روز است. از نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار خودداری کنید. |
| مصرف فیبر بعد از بای پس به میزان کافی | پس از اجازه پزشک، به تدریج غذاهای پر فیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات نرم، پوره حبوبات و غلات کامل را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. |
| مصرف مکمل‌های فیبر بعد از بای پس | در صورت نیاز و با تجویز پزشک، از مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم استفاده کنید. |
| فعالیت بدنی منظم | با مشورت پزشک، فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی را شروع کرده و به تدریج شدت آن را افزایش دهید. |
| استفاده از ملین‌های مناسب | در صورت لزوم و با تجویز پزشک، از ملین‌های ملایم یا نرم‌کننده‌های مدفوع استفاده کنید. از مصرف خودسرانه ملین‌های محرک خودداری کنید. |
| بررسی داروها | با پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید و تأثیر آن‌ها بر یبوست صحبت کنید. ممکن است نیاز به تنظیم دوز یا جایگزینی دارو باشد. |
| مصرف مکمل‌های منیزیم | در صورت تشخیص کمبود منیزیم توسط پزشک، مکمل‌های منیزیم را تحت نظر وی مصرف کنید. |
| توجه به ندای بدن | به محض احساس نیاز به اجابت مزاج، به دستشویی بروید و از به تأخیر انداختن آن خودداری کنید. |
| ماساژ شکمی ملایم | ماساژ ملایم شکم در جهت عقربه‌های ساعت می‌تواند به تحریک روده و سهولت دفع کمک کند. |
در ادامه به توضیح هر یک از موارد مهم در جدول بالا پرداخته‌ایم.
افزایش تدریجی مصرف مایعات:
أنواع مایعات مجاز بعد از بای پس شامل آب، دمنوش‌های بدون کافئین (مانند بابونه یا نعنا)، آب‌میوه‌های رقیق‌شده بدون قند است. روش مصرف این مایعات بعد از بای پس به صورت جرعه‌های کوچک در فواصل منظم بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بین وعده‌های غذایی است. روزانه می‌توانید ۱.۵ تا ۳ لیتر در مجموع از این مایعات استفاده کرده و یبوست را به مرور درمان کنید.
افزودن تدریجی فیبر به رژیم غذایی:
در ۱ تا ۲ هفته بعد از عمل، فیبر بعد از بای پس را با مصرف پوره میوههای بدون پوست و سبزیجات پخته و نرم دریافت می‌کنید. در ادامه رژیم غذایی برای یبوست بعد از بای پس را با مصرف غلات کامل نرم و میوههای پوست‌کنده ادامه می‌دهید. از مصرف فیبرهای درست مانند سبزیجات خام، پوست میوه و سبوس خام در ماه اول پرهیز کنید.
تحرک و فعالیت بدنی منظم:
برنامه پیشنهادی فعالیت بدنی برای رهایی از عوارض بای پس معده به شرح زیر است:
- ۳ الی ۴ بار در روز ۵ الی ۱۰ دقیقه پیاده‌روی
- ۲ الی ۳ بار در روز ۱۵ الی ۲۰ دقیقه پیاده‌روی
- از ماه دوم ۳۰ دقیقه فعالیت منظم روزانه
استفاده از مکمل‌های ملین (با تجویز پزشک)
مصرف مکمل برای یبوست بعد از بای پس با تجویز پزشک مجاز است. این مکمل‌ها شامل ملین‌های اسموتیک مانند شیر منیزیم و نرم‌کننده‌های مدفوع مانند دوسپاتیلین است. مصرف ملین‌های محرک مانند بیزاکودیل ممنوع است.
کنترل دقیق مصرف آهن (در صورت بروز یبوست شدید)
فرم‌های ملایم‌تر آهن مانند فروس بیس گلیسینات در صورت برروز یبوست شدید توصیه میشود. برای جذب بهتر آهن بهتر است آن را با ویتامین C مصرف کنید. در صورت یبوست شدید مصرف آن را تحت نظر پزشک فورا قطع کنید.
مصرف پروبیوتیک‌ها (با مشورت پزشک)
با مشورت پزشک می‌توانید از پروبیوتیک‌ها برای افزایش تحرک روده و درمان یبوست بعد از بای پس استفاده کنید. همچنین مصرف ماست پروبیوتیک مطابق رژیم غذایی شما بعد از بای پس توصیه میشود.
غذاها و نوشیدنی‌های کمک‌کننده به رفع یبوست (در مراحل مجاز)
رعایت رژیم غذایی برای یبوست بعد از عمل بای پس معده می‌تواند در درمان این عارضه کمک کننده باشد. مصرف غذاها و مایعات بعد از بای پس به شرح زیر به رفع یبوست کمک می‌کند:
- آلو خشک پوره شده یک ملین طبیعی سرشار از فیبر است.
- گلابی رسیده حاوی پکتین است که به حرکت روده‌ها کمک می‌کند.
- سیب پوست کنده منبع خوبی برای فیبر محلول است.
- سوپ‌های رقیق سبزیجات
- آب ولرم با لیموترش برای تحریک حرکات روده به خصوص اگر به صورت ناشتا مصرف شود.
- جو دوسر پخنه دارای فیبر محلول و نرم و مناسب برای هفته سوم بعد از عمل بای پس است.
علائم هشدار دهنده: چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
یبوست بعد از بای پس یکی از مشکلات گوارشی بعد از بای پس است که اهمیت بالایی دارد. در صورت مشاهده هر علامت هشداردهنده‌ای باید در کوتاه‌ترین زمان به پزشک مراجعه کنید. از جمله:
- یبوست شدید و طولانی‌مدت
- یبوست و مقاوم به تغییرات رژیم غذایی یا داروها
- درد شکمی شدید یا مداوم
- استفراغ
- تب
- عدم دفع گاز یا مدفوع به مدت چند روز
درخواست مشاوره
Request a Consultation
با پر کردن فرم زیر، مشاوره‌ای تخصصی با دکتر محمد ایرانمنش دریافت کنید.
"*" indicates required fields
نقش متخصص تغذیه در مدیریت یبوست پس از بای پس
در درمان یبوست بعد از بای پس معده نمی‌توان از اهمیت نقش متخصص تغدیه چشم‌پوشی کرد. متخصص تغذیه با طراحی رژیم غذایی مناسب، راهنمایی در مصرف صحیح فیبر و مایعات، پیشنهاد مصرف مکمل‌های لازم نقشی کلیدی برای درمان یبوست بعد از عمل بای پس معده ایفا می‌کند. همچنین در صورت بروز مشکل می‌توان برای رژیم غذایی برای یبوست بعد از بای پس معده از راهنمایی‌های وی بهره‌مند شد.
سوالات متداول شما درباره دلایل و راه های درمان یبوست بعداز بای پس معده
۱. چرا بعد از عمل بایپس معده دچار یبوست میشویم؟
کاهش مصرف فیبر، کمآبی بدن و کاهش تحرک از عوامل اصلی یبوست بعد از جراحی بایپس معده هستند.
۲. چطور می‌توان یبوست بعد از عمل را کنترل یا برطرف کرد؟
با مصرف آب کافی، مواد غذایی پرفیبر، فعالیت بدنی سبک و در صورت نیاز، ملین‌های تجویز شده توسط پزشک.
۳. یبوست بعد از بایپس معده چقدر طول میکشد؟
در بیشتر افراد، این مشکل طی چند هفته اول برطرف میشود، اما اگر ادامه داشت، باید حتماً با پزشک مشورت شود.
