احساس گرسنگی بعد از عمل بای پس، یکی از سوالاتی است که ذهن افراد را در ماههای اول پس از عمل مشغول می‌کند. این که این احساس طبیعی است یا نه، بزرگترین دغدغه بیماران مبتلا به چاقی است. بعد از عمل بای پس، حجم معده به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد. به واسطه این عمل هورمون‌های تنظیم دستخوش تغییرات اساسی میشود. همین موضوع می‌تواند احساسات گوناگون و بعضا جدیدی را در بدن شما ایجاد کند. یکی از این احساسات، گرسنگی است.
انواع احساس گرسنگی بعد از بای پس را میتوانیم تحت عنوان گرسنگی فیزیولوژیک، گرسنگی روانی یا تعبیر اشتباه سیگنال‌های ارسالی از طرف بدن تقسیم‌بندی کنیم. در این نوشته به طور کامل به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا گرسنگی بعد از عمل بای پس طبیعی است یا نه؟
همچنین در مورد این موضوع که چگونه این احساس را مدیریت کنیم و چه زمانی نیاز است تا به پزشک مراجعه کنیم. در انتها تفاوت گرسنگی واقعی و هوس‌های غذایی کاذب را نیز تحلیل می‌کنیم.
چرا بعد از جراحی بای پس معده همچنان گرسنه می‌شوید؟
احساس گرسنگی بعد از عمل بای پس معده ممکن است کمی عجیب به نظر برسد اما خبر خوب این که فقط شما دچار این احساس نمی‌شوید. گرسنگی بعد از بای پس متداول است اما دلایل متعددی دارد که درک این عوامل به شما کمک می‌کند این احساس را بهتر کنترل کنید. از جمله این دلایل میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
تغییرات هورمونی ناقص بعد از عمل بای پس
عمل بای پس شامل تغییرات در هورمون‌های مختلف در بدن است. یکی از هورمون‌ها، هورمون گرسنگی یا گرلین است. مهمترین عملکرد این هورمون افزایش اشتها است به این صورت که با ارسال پیام به مغز، دستور ایجاد حس گرسنگی را به مغز ارسال می‌کند. پس از جراحی بای پس کاهش زیادی در سطح این هورمون مشاهده میشود. این کاهش سطح ممکن است تا ۶ ماه پس از عمل به تدریج باز گردد و همین موضوع منجر به احساس گرسنگی بعد از عمل بای پس میشود.
اختلال در تطبیق روانی با تغییرات پس از عمل
پیش از تصمیم برای عمل بای پس معده، به طور حتم سال‌ها دچار تغذیه و سبک زندگی نادرست بوده‌اید. مغز شما سال‌ها به این سبک از غذا خوردن عادت کرده است. بعد از عمل بای پس نیز تمایل به پرخوری یا مصرف غذاهای بزرگ ممکن است به صورت گرسنگی کاذب در شما ظاهر شود. البته باید دقت کنید که این موضوع بیشتر یک هوس روانی است و بدن شما واقعا به غذا نیاز ندارد.
سوء تغذیه و کم آبی منجر به احساس کم آبی بعد از عمل بای پس
از آن جایی که در بای پس معده تغییراتی در اتصالات روده و معده به هم رخ میدهد، بدن در دریافت مواد مغذی دچار تغییر میشود. این تغییرات ممکن است منجر به کمبود مواد مغذی مانند پروتئین و ویتامین‌های گروه B یا آهن شود. این کمبود نیز به نوبه خود سیگنال‌های گرسنگی را فعال می‌کند. از طرف دیگر کم آبی نیز اغلب با گرسنگی اشتباه گرفته میشود. در اغلب مواقع نوشیدن آب به مقدار کافی به تمییز این دو حس کمک می‌کند.
گشاد شدن تدریجی معده
با وجودی که ممکن است اصول غذایی بعد از بای پس معده را مو به مو اجرا کنید، دیواره معده قابلیت کشسان دارد. این یعنی به مرور زمان معده تا حدی کش بیاید. این کش آمدن یا اتساع خفیف ممکن است احساس گرسنگی را در بدن تقویت کند. همین موضوع نیز باعث میشود بیمار به مرور غذای خود را افزایش دهد.
انتخاب‌های غذایی نادرست
کوچک کردن معده بعد از عمل بای پس معده شما را کوچک می‌کند. این یعنی شما می‌توانید حجم غذای کمی را وارد معده خود کنید. حال اگر برای انتخاب غذا به جای پروتئین و فیبر، کربوهیدرات‌های ساده را انتخاب کنید، دچار احساس گرسنگی زودرس میشود. پروتئین و فیبر نوسانات قند خون و احساس گرسنگی را کنترل می‌کند و کربوهیدرات‌های ساده برعکس این موضوع عمل می‌کند. احساس گرسنگی بعد از بای پس با انتخاب‌های درست از بین مواد غذایی قابل مدیریت است.
درخواست مشاوره
Request a Consultation
با پر کردن فرم زیر، مشاوره‌ای تخصصی با دکتر محمد ایرانمنش دریافت کنید.
علت وقوع گرسنگی بعد از عمل بای پس معده
برای بررسی علل وقوع گرسنگی بعد از عمل بای پس میتوانیم موارد زیر را فهرست کنیم:
- تغییرات هورمونی ناکامل:
شامل کاهش سطح هورمون گرسنگی و مقاومت به هورمون سیری که تنظیم مجدد آن بین ۶ الی ۱۲ ماه طول می‌کشد.
- عوامل روانشناختی:
عادت به پرخوری قبلی و حافظه سلولی، ارتباط دادن غذا با استرس و هیجان و محدودیت‌های غذایی که منجر به هوس شدید میشود.
- علل تغذیه‌ای:
شامل کمبود پروتئین، فقر مواد مغذی و مصرف کربوهیدرات ساده که منجر به نوسان قند خون میشود.
- مشکلات فیزیکی:
شامل گشادشدن تدریجی معده در صورت رعایت نکردن اصول غذایی، تخلیه سریع غذا از معده به روده به دلیل عمل بای پس، کم ابی بدن که با گرسنگی اشتباه گرفته میشود.
نکاتی برای درمان گرسنگی بعد از بای پس معده
برای درمان گرسنگی بعد از عمل بای پس معده نکاتی وجود دارد که باید در نظر بگیرید. جدول زیر این نکات را به صورت خلاصه بیان می‌کند:
| نکته و راهکار | نحوه اجرا | توضیحات بیشتر |
|---|---|---|
| تغذیه با تمرکز بر پروتئین | مصرف ۲۰ تا ۳۰ گرم پروتئین در هر وعده غذایی | اولویت را به پروتئین‌های کم چرب بدهید. |
| فیبر بالا | استفاده از سبزیجات غیرنشاسته‌ای مانند بروکلی و قارچ و غلات کامل | از خوردن سبزیجات نفاخ پرهیز کنید. |
| نوشیدن آب کافی | روزانه ۱.۵ تا ۲ لیتر آب مصرف کنید و تا ۲۰ دقیقه قبل از و بعد از غذا آب ننوشید. | یکی از نشانه‌های کم آبی ادرار تیره است که باید جدی گرفته شود. |
| استفاده از وعده‌های مکرر و کوچک | وعده‌های سه‌گانه را به ۵ تا ۶ وعده در روز با فاصله ۲ تا ۳ ساعت تبدیل کنید. | حجم هر وعده غذایی نباید بیشتر از یک لیوان باشد. |
| استفاده از مکمل‌ها | به تجویز پزشک برای کنترل گرسنگی بعد از عمل بای پس از مولتی‌ویتامین‌ها و پروتئین‌های تقویتی استفاده کنید. | آزمایش خون هر ۳ ماه یکبار وضعیت شما را برای ادامه مصرف مشخص می‌کند. |
| تحرک پس از غذا | بعد از هر وعده غذایی بین ۱۵ الی ۲۰ دقیقه پیاده روی کنید. | این کار به بهبود روند هضم و کاهش هوس کمک می‌کند. |
| مدیریت استرس | با تمرینات تنفسی، یوگا با استفاده از مشاوره روانشناسی استرس را مدیریت کنید. | با مدیریت استرس از گرسنگی عاطفی منجر به پرخوری کمک می‌کنید. |
| جویدن کامل غذا | هر لقمه غذا را بین ۳۰ تا ۴۰ بار بجوید.. | از پرخوری جلوگیری میشود. |
| بررسی کامل پزشکی | ماهانه توسط جراح چاقی و متخصص تغذیه از نظر سلامت مورد معاینه قرار بگیرید. | به دلیل بررسی اختلالات هورمونی احتمالی معاینه منظم توسط پزشک ضروری است. |
نظر انجمن ASMBS درباره گرسنگی بعد از جراحی بای پس معده
انجمن آمریکایی جراحی متابولیک و چاقی (به اختصار ASMBS) یک سازمان با برنامه‌های آموزشی جهت حمایت از جراحان چاقی و متخصصان سلامت است. هدف این انجمن ارتقای سطح هنر و علم جراحی چاقی و متابولیک با بهبود مستمر کیفیت و ایمنی مراقبت و درمان افرادی است که به چاقی مبتلا هستند. بدیهی است که نقطه نظر این سازمان در مورد احساس گرسنگی بعد از عمل بای پس بسیار مهم باشد.
از دیدگاه این انجمن تغییرات هورمونی ناقص و مقاومت به لپتین یا هورمون سیری از علل گرسنگی بعد از بای پس هستند. همچنین انجمن ASMBS عوامل روانی و رفتاری را نیز تاثیرگذار بر این گرسنگی می‌داند. این یعنی بیمار باید از عادات غذایی قبلی خود فاصله بگیرد و با کاهش استرس بین گرسنگی واقعی و گرسنگی عاطفی فرق بگذارد. برای کنترل این نوع از گرسنگی نیاز به مدیریت چندوجهی دارید. یعنی باید همزمان بر تغذیه، وضعیت هورمون‌ها و رفتارها مدیریت داشته باشید.
راهکارهای کنترل و کاهش گرسنگی بعد از جراحی کاهش وزن
احساس گرسنگی بعد از عمل بای پس را با راهکارهای زیر مدیریت کنید:
- استراتژی تغذیه‌ای هوشمندانه انتخاب کنید.
- تکنیک‌های رفتاری مانند آهسته جویدن، جویدن کامل و حذف عوامل حواس پرتی را اجرا کنید.
- استفاده از مایعات را مدیریت کنید، ۳۰ دقیقه پیش و پس از غذا و در طول روز اب کافی بنوشید.
- با تجویز پزشک از مکمل‌های درمانی استفاده کنید.
- به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید و معاینه شوید.
- از تکنیک‌های روانشناختی برای مقابله با گرسنگی عاطفی استفاده کنید.
سخن پایانی
فراموش نکنید، احساس گرسنگی بعد از بای پس به معنی شکست این عمل نیست بلکه بدن شما در تلاش است تا با شرایط جدید تطبیق پیدا کند. گفته‌ای وجود دارد که اگر در هنگام احساس گرسنگی، فکر کردن به یک سیب هوس شما را برانگیزد یعنی واقعا گرسنه هستید، اگر نه یک لیوان آب بنوشید و دیگر به هوس خود فکر نکنید. احساس گرسنگی بعد از بای پس طبیعی، شایع و متداول است اما می‌توانید آن را مدیریت کنید و به جای عذاب وجدان ناشی از خوردن بی رویه، از زندگی سراسر سلامت خود بعد از بای پس لذت ببرید.
سوالات متداول گرسنگی بعد از بای پس با دکتر محمد ایرانمنش
1. چرا بعد از بای پس معده احساس گرسنگی میکنم؟
این اتفاق به دلایل مختلفی رخ میدهد. تغییرات هورمونی (مانند کاهش ناکامل هورمون گرلین)، تمایل به بازگشت به عادات غذایی قبل از عمل، حافظه سلولی معده، کمبود ویتامینها و کم آبی از مهمترین دلایل احساس گرسنگی بعد از عمل بای پس هستند. این حالت در ماههای اولیه پس از عمل بای پس رخ میدهد و با گذشت زمان و تطبیق بدن به شکل جدیدش، خود بخود رفع میشود.
2. بهترین منابع پروتئينی برای کنترل گرسنگی کدام است؟
منابع پروتئینی کم چرب و با کیفیت میتوانند به شما در کنترل گرسنگی بعد از بای پس کمک کند. استفاده از سینه مرغ، ماهی سفید، میگو، تخم مرغ، پنیر کم چرب و پروتئین وی بهترین گزینهها برای تامین پروتئین بدن هستند. از این مواد غذایی به میزان ۳۰ تا ۵۰ گرم در هر وعده غذایی استفاده کنید تا سیری طولانی مدتتری ایجاد کنید. به طور کلی بهتر است بعد از عمل بای پس تمرکز شما بر رژیم غذایی متمرکز بر پروتئین باشد.
3. آیا ورزش می‌تواند به کنترل گرسنگی کمک کند؟
پاسخ این سوال مثبت است. فعالیت بدنی منظم مانند پیاده روی بعد از غذا و تمرینات مقاومتی سبک میتوانند به تنظیم سطح هورمون‌های گرسنگی و افزایش حساسیت به انسولین کمک کنند. همچنین ورزش به کنترل استرس نیز کمک می‌کند. همین موضوع شما را به مدیریت بهتر اشتها می‌رساند. روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی سبک را فراموش نکنید.
4. چگونه میتوانم گرسنگی عاطفی را از گرسنگی واقعی تشکیل دهم؟
گرسنگی عاطفی را میتوانیم با هوس مقایسه کنیم که به صورت ناگهانی و با فکر کردن یا دیدن یک غذای خاص ایجاد میشود. گرسنگی واقعی تدریجی است و بعد از مصرف غذا رفع میشود. برای اینکه گرسنگی عاطفی را منحرف کنید از تکنیک ۱۵ دقیقه تاخیر استفاده کنید، اگر بعد از گذشت ۱۵ دقیقه همچنان میل به غذا در شما باقی بود شاید واقعا گرسنه هستید.
5. چه زمانی باید درباره گرسنگی مداوم به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گرسنگی شما همراه با ضعف و سرگیجه یا لرزش است، کاهش وزن ناگهانی را تجربه می‌کنید و یا درد معده و تهوع مکرر دارید، شاید بهتر باشد به پزشک مراجعه کنید. اگر گرسنگی بعد از بای پس معده بعد از ۶ ماه هنوز باقی باشد، همچنان بهترین گزینه مراجعه به پزشک است. این علائم میتوانند نشانی از کمبود مواد مغذی، اتساع معدع یا مشکلات هورمونی باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارد.
