افسردگی بعد از عمل بای پس معده از چالش‌هایی است که بعد از عمل بای پس اتفاق می‌افتد. جراحی بای پس معده تحولی بزرگ در کاهش وزن و بهبود سلامت جسمانی است. این جراحی چاقی تغییرات زیاد و سریعی را در زندگی افراد به وجود می‌آورد. همین تغییرات سریع منجر به مشکلات روحی بعد از جراحی چاقی مانند افسردگی بعد از عمل بای پس معده می‌شود. در این نوشته به بررسی این عارضه شایع و دلایل و عوامل آن پرداخته‌ایم.
آیا افسردگی پس از جراحی چاقی یک پدیده شایع است؟
پاسخ مثبت است. ۳۰ تا ۴۰ درصد بیماران بعد از جراحی بای پس علائم افسردگی با اضطراب را تجربه می‌کنند. علت افسردگی و اضطراب بعد از بای پس را می‌توانیم در دلایل زیر جستجو کنیم:
- تغییرات هورمونی
- محدودیت‌های غذایی
- انتظارات غیرواقع‌بینانه
- واکنش اطرافیان
اضطراب و افسردگی بعد از عمل بای پس معده ضعف و ایراد نیست، بلکه یک واکنش طبیعی به تغییرات جسمی و روانی بعد از جراحی چاقی است که باید برای رفع آن از کمک‌های تخصصی بهره بگیرید.
در جدول زیر علائم افسردگی و راهکارهای مقابله با آن را بررسی می‌کنیم:
| راهکارهای عملی | علائم هشداردهنده |
|---|---|
| مشاوره با روانشناس، صحبت با گروه‌های حمایتی بیماران چاقی | احساس غم یا پوچی مداوم |
| برنامه‌ریزی برای سرگرمی‌های جدید (مثلاً هنر، ورزش سبک) | بی‌علاقگی به فعالیت‌های لذت‌بخش |
| تنظیم برنامه خواب، پرهیز از کافئین، استفاده از نور طبیعی روزانه | اختلال خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی) |
| مشورت با متخصص تغذیه برای تنظیم رژیم متناسب با شرایط جدید | تغییر اشتها (پرخوری یا بی‌اشتهایی) |
| چک‌آپ آزمایشگاهی (کمبود ویتامین‌ها؟)، ورزش منظم سبک (مثل پیاده‌روی) | خستگی مزمن و کم‌انرژی بودن |
| جلسات درمان شناختی-رفتاری (CBT)، تمرین مثبت‌نگری روزانه | افکار منفی یا خودسرزنش |
پیشگیری از افسردگی بعد از عمل بای پس معده
مشکلات روحی بعد از جراحی چاقی یعنی اضطراب و افسردگی گرچه یک عارضه شایع بعد از عمل‌های لاغری است با این حال راهکارهایی برای پیشگیری از این عارضه وجود دارد. از این جمله:
- ارزیابی روانشناسی افراد در معرض خطر پیش از عمل
- حضور در جلسات مشاوره روانشناسی برای دریافت حمایت روانی بعد از بای پس در ۳ تا ۶ ماه اول
- پیوستن به گروه‌های حمایتی برای ارتباط با افرادی که در مسیر مشابه هستند.
- مصرف منظم مکمل‌هایی که بر خلق و خو تاثیر می‌گذراند.
فراموش نکنید که مشکلات روحی بعد از جراحی چاقی و افسردگی بعد از عمل بای پس معده قابل درمان است و شما تنها نیستید.
دلایل و عوامل مؤثر بر بروز افسردگی بعد از عمل بای پس معده
حال باید دید که علت افسردگی بعد از عمل بای پس معده و یا اضطراب در این بازه زمانی چیست. برای این موضوع می‌توانیم دلایل متعددی را مطرح کنیم که احتمال وقوع هر یک از آن‌ها برای افراد وجود دارد. در ادامه به عوامل موثر بر بروز افسردگی بعد از بای پس اشاره کرده‌ایم.
تغییرات هورمونی و شیمیایی مغز:
کاهش وزن سریع باعث افت سریع سطح هورمون‌های لپتین و گرلین می‌شود. این دو هورمون بر تنظیم گرسنگی و خلق و خو تاثیرگذار هستند. کاهش موقت سروتونین که به هورمون إحساس خوب معروف است، دیگر تغییر هورمونی تاثیرگذار بر خلق و خو است. این تغییرات در متابولیسم مواد شیمیایی مغز باعث تغییرات خلقی بعد از بای پس می‌شود.
انتظارات غیرواقع‌بینانه از جراحی:
افراد به اشتباه تصور می‌کنند که با عمل‌های لاغری تمامی مشکلات زندگی آن‌ها حل می‌شود. این باور غلطی است که باعث می‌شود دچار عوارض روانی بای پس معده مانند تاامیدی، شکست و اضطراب بعد از بای پس شوید.
تغییر در سبک زندگی و محدودیت‌های غذایی:
بعد از بای پس معده باید توجه ویژه‌ای به رژیم غذایی خود داشته باشید. این یعنی باید درمصرف بسیاری از مواد غذایی مضر احتیاط زیادی به خرج دهید. این موضوع ممکن است باعث ایجاد استرس و اضطراب بعد از بای پس شود. حتی در شرایطی ممکن است نتیجه عکس داده و شما را به سمت إحساس انزوا یا وسوسه پرخوری بکشاند.
مشکلات ارتباطی و روابط اجتماعی:
بعد از عمل‌های لاغری تمامی ابعاد زندگی دستخوش تغییر می‌شود و روابط دوستانه و خانوادگی از این قاعده جدا نیست. ممکن است اطرافیان به طور ناخواسته باعث ایجاد حس بد و در نهایت افسردگی بعد از عمل بای پس شوند.
مشکلات تصویر بدنی و پوست اضافی:
بعد از بای پس وزن شما به طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. از طرف دیگر با وجود کاهش وزن، نارضایتی از ظاهر مانند پوست آویزان و یا چروک و ترک باقی مانده نظر شما را نسبت به تصویر جدید خودتان منفی کند.
عوارض جسمی عمل:
احتمال بروز عوارض عمل بای پس در کنار نتایج شگفت‌انگیز آن باید در نظر گرفته شود. سوءجذل مواد غذایی، سندرم دامپینگ و کمبود ویتامین‌ها ممکن است منجر به ضعف و بی‌حالی شود. این علائم گاهی أوقات با افسردگی بعد از بای پس اشتباه گرفته می‌شوند.
سابقه قبلی اختلالات روانی:
در صورت وجود سابقه افسردگی در اطراف ممکن است عمل بای پس معده این علائم را تشدید کند. به همین دلیل است که در جلسات پیش از عمل باید روانشناسی جراحی چاقی را جدی بگیرید.
علائم و نشانه‌های افسردگی پس از بای پس معده: چطور تشخیص دهیم؟
افسردگی بعد از عمل بای پس معده ممکن است به تدریج ظاهر شود. این یعنی اهمیت تشخیص به موقع علائم تغییرات خلقی بعد از بای پس بسیار زیاد است. این علائم شامل موارد زیر است:
- غم و اندوه مداوم، مانند إحساس پوچی و ناامیدی در بیشتر روزها
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا لذت بخش بودند
- تغییر در الگوی خواب شامل بی‌خوابی یا پرخوابی
- بی اشتهایی یا برعکس پرخوری عصبی
- احساس بی‌ارزشی یا گناه به علت شکست در رعایت رژیم غذایی
- کاهش انرژی،
- افکار خودکشی در موارد شدید که نیاز به حمایت روانی بعد از بای پس دارد.
درخواست مشاوره
Request a Consultation
با پر کردن فرم زیر، مشاوره‌ای تخصصی با دکتر محمد ایرانمنش دریافت کنید.
"*" indicates required fields
راهکارهای پیشگیری از افسردگی بعد از بای پس
پیشگیری از افسردگی بعد از عمل بای پس معده از مراحل قبل از عمل آغاز می‌شود. در این مرحله با جدی گرفتن جلسات مشاوره روانشناسی جراحی چاقی می‌توانید از بروز علائم هشداردهنده تا حد زیادی جلوگیری کنید.
ارزیابی و مشاوره روانشناسی قبل از عمل:
در این جلسات با بررسی دقیق عوارض روانی بای پس معده در حضور متخصص می‌توانید فاکتورهای ریسک را بررسی کنید. منظور از این فاکتورها سابقه افسردگی، اضطراب، اختلال خوردن و تخمین میزان تاب‌آوری فرد بعد از عمل است.
آموزش و آگاه‌سازی بیمار:
در جلسات روانشناسی جراحی چاقی، متخصص درباره محدودیت‌ها و چالش‌های پس از جراحی توضیح می‌دهد. این که نباید از عمل جراحی انتظار «معجزه» داشته باشید، در این جلسات توجیه می‌شود.
ایجاد سیستم حمایتی قوی:
برای جلوگیری از افسردگی و اضطراب بعد از عمل باید حمایت روانی بعد از بای پس را جدی بگیرید. عکس‌العمل و واکنش‌های خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی در این برهه اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
درمان و مدیریت افسردگی پس از عمل بای پس
بروز نشانگان افسردگی بعد از عمل بای پس معده در هر سطحی باید جدی گرفته شده و مداخله جدی صورت بگیرد. ممکن است نیاز به ترکیب درمان‌های روانشناسی، روان‌درمانی با دارو و یا حمایت‌های اجتماعی در هر سطحی پیدت کنید.
مشاوره روانشناسی و روان‌درمانی:
درمان شناختی-رفتاری (CBT).به بیمار کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی را شناسایی و اصلاح کند. این روش بر حل مساله تمرکز دارد و برمدیریت استرس و اضطراب بعد از بای پس تاکید می‌کند.
دارو درمانی (در صورت نیاز و با تجویز روانپزشک):
ممکن است برای تنظیم مواد شیمیایی مغز داروهایضد افسردگی مانند فلوکسیتین تجویز شود. مصرف این داروها باید زیر نظر پزشک باشد تا با دیگر عوارض بای پس مانند سوءجذب تداخل نداشته باشد.
حمایت گروهی و ارتباط با سایر بیماران باریاتریک:
بهره‌مندی از گروه‌های حمایتی برای مدیریت تغییرات خلقی بعد از بای پس بسیار موثر هستند. در این گرو‌ه‌ها اشتراک تجربیات و احساسات به مدیریت بهتر تعارضات خلقی افراد کمک می‌کند.
حفظ فعالیت بدنی منظم:
ورزش منظم به ترشح اندروفین یعنی هورمون ضدافسردگی کمک می‌کند. همچنین فعالیت بدنی به بهبود تصویری که فرد از خودش دارد، کمک زیادی می‌کند.
رعایت رژیم غذایی سالم و کافی:
کمبود ویتامین‌هایی مانند B12 و همچنین آهن و امگا۳ ممکن است علائم افسردگی را تشدید کند. مصرف مکما‌های تجویزی در ایجاد تعادل روانی بعد از بای پس کمک کننده است.
زمان مراجعه به پزشک یا روانشناس :
پایش جدی تغییرات خلقی بعد از بای پس بسیار اهمیت دارد. با ظهور اولین علائم افسردگی بعد از عمل بای پس معده و پایداری این علائم بیش از ۲ هفته یعنی شما نیاز به کمک تخصصی دارید. علاوه بر این اگر هر یک از شرایط زیر را دارا هستید، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- اختلال در عملکرد روزانه و مسئولیت‌های زندگی
- افت شدید کیفیت زندگی
- فکر مرگ یا خودکشی
- برنامه‌ریزی برای آسیب به خود
- احساس بی‌پناهی مطلق
نقش تیم درمانی چندتخصصی در سلامت روان بیمار
در درمان افسردگی بعد از عمل بای پس معده باید به نقش افراد مختلف در تیم‌های پزشکی توجه کنیم. این افراد در فعالیتی هماهنگ با یکدیگر در درمان افسردگی بعد از عمل‌های لاغری مانند افسردگی بعد از اسلیو ، بای پس و یا سایر جراحی‌های چاقی موثر هستند. از اعضای موثر تیم‌های پزشکی در درمان افسردگی بعد از عمل بای پس معده می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- جراح چاقی که وظیفه پایش عوارض جسمی موثر بر خلق و خو را برعهده دارد.
- روانشناس چاقی که در بررسی احتمالات، روانشناسی جراحی چاقی و مدیریت استرس بعد از بای پس نقش دارد.
- متخصص تغذیه در مورد نقش تغذیه برای پیشگیری از افسردگی بعد بای پس تخصص دارد.
- روانپزشک در موارد شدید ورود کرده و با تجویز دارو در مسیر درمان افسردگی بعد از عمل بای پس معده قرار می‌گیرد.
سوالات متداول شما درباره افسردگی بعد از بای پس معده
آیا افسردگی بعد از عمل بایپس معده طبیعی است؟
بله، بهخاطر تغییرات بدنی، روانی و هورمونی ممکنه احساس افسردگی ایجاد شود.
دلیل افسردگی بعد از این عمل چیست؟
تغییرات هورمونی، رژیم سخت، از دست دادن لذت غذا خوردن و فشار روانی از دلایل مهم هستند.
کی باید نگران افسردگی شد؟
وقتی علائم بیشتر از دو هفته ادامه دار باشد یا باعث اختلال در زندگی روزمره شود.
